Ένας παιδί μπορεί να καταπίνει στερεά ή υγρά (σάλιο) από το στόμα μέχρι 1000 φορές την ημέρα. Όλη η διαδικασία της κατάποσης, είναι ένας πολύπλοκος μηχανισμός που καθορίζεται και ρυθμίζεται από τον εγκέφαλο. Όταν υπάρχει οποιαδήποτε δυσκολία στη λήψη, στη διαχείριση και την μεταφορά της τροφής από το στόμα στο στομάχι, μιλάμε για διαταραχή κατάποσης - δυσφαγία. Οι διαταραχές στην κατάποση μπορεί να εμφανιστούν σε βρέφη κατά τη γέννηση καθώς και σε παιδία μεγαλύτερης ηλικίας.
Άρθρο του κ. Στέλιου Μαντούδη, Αναπτυξιακού Εργοθεραπευτή
Συνεργάτης Πανεπιστημίου Αθηνών
Επιστημονικά Υπεύθυνος των Αναπτυξιακών Κέντρων www.mandou.gr
Ποια είναι τα φυσιολογικά sτάδια κατάποσης και ποιες οι διαταραχές ανά στάδιο;
Ένα βρέφος ξεκινάει τη διαδικασία της σίτισης από την πρώτη μέρα της ζωής του με τον θηλασμό. Από τους 4 μήνες και μετά στην προσπάθειά του να μεταβεί στο κουτάλι, σιγά σιγά στη στερεά τροφή, στους 7-9 μήνες πίνει από ποτήρι και μέχρι την ηλικία των δυο ετών το μωρό έχει αναπτύξει τα φυσιολογικά στάδια της μάσησης. Πολλά μωρά μπορούν να εμφανίσουν δυσκολίες στην κίνηση του θηλασμού ή ακόμα δυσκολίες στη μετάβαση της στερεάς τροφής λόγω εξώθησης γλώσσας ή ελαττωματικής σύγκλεισης χειλιών.
Ακόμα η φυσιολογική κατάποση έχει τρία στάδια, το στοματικό όπου η τροφή συγκρατείται μέσα στο στόμα και γίνεται βλωμός, το φαρυγγικό όπου η τροφή κινείται προς το φάρυγγα κατά την κατάποση και το οισοφαγικό όπου καταλήγει η τροφή προς το στομάχι. Η διαταραχή της κατάποσης μπορεί να εμφανίζεται σε ένα ή όλα τα στάδια της μάσησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στοματικής δυσκολίας είναι η μειωμένη μυϊκή δύναμη και έλεγχος της γλώσσας, έτσι το άτομο δυσκολεύεται να πάει την τροφή προς το φάρυγγα για να ενεργοποιηθεί το αντανακλαστικό της κατάποσης. Στο φαρυγγικό στάδιο μπορεί να έχουμε καθυστερημένη η απουσία της κατάποσης, με αποτέλεσμα να μένουν τμήματα τροφής στο λαιμό με σοβαρές κινδύνους, όπως να εισχωρήσει η τροφή στο λάρυγγα. Τέλος, δυσκολίες μπορεί να εμφανιστούν στο οισοφαγικό στάδιο όπως μια στένωση σε κάποιο σημείο του σωλήνα, το όποιο να δυσκολεύει κυρίως τις στερεές τροφές να περάσουν για να καταλήξουν στο στομάχι.
Ποιες είναι οι προειδοποιητικές ενδείξεις δυσφαγίας;
Ανησυχούμε όταν παρατηρήσουμε:
- Βήχα ή πνιγμό κατά τη διάρκεια του φαγητού
- Δυσκολία και μεγάλη προσπάθεια στη μάσηση και την κατάποση της τροφής
- Πόνος κατά την κατάποση
- Μελάνιασμα-αλλαγή χρώματος κατά το γεύμα
- Αλλαγή ποιότητας φωνή
- Υπολείμματα τροφής στο στόμα ή στο φάρυγγα
- Αναιτιολόγητη απώλεια βάρους
- Συχνές αναπνευστικές λοιμώξεις
- Αίσθηση ξένου σώματος στο τράχηλο
- Αναπνευστικές δυσκολίες
- Ανεξήγητη άρνηση σίτισης
Εκτιμάται ότι οι περισσότεροι άνθρωποι κάποια στιγμή στη ζωή τους θα εμφανίσουν διαταραχή κατάποσης, για μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα. Υπάρχουν πολλά αίτια τα οποία μπορούν να προκαλούν δυσφαγία. Οι συχνότερες αιτιολογίες δυσφαγίας στη παιδική ηλικία οφείλονται σε νευρολογικές διαταραχές όπως, εγκεφαλική παράλυση, νοητική στέρηση, όγκοι, εγκεφαλοπάθειες κ.α. Ακόμα, ανατομικά προβλήματα μπορεί να προκαλέσουν δυσκολίες στην κατάποση όπως ουλές στη γλώσσα ή στο φαρυγγικό τοίχωμα, διάφορες γενετικά σύνδρομα-διαταραχές όπως σχιστίες, λοιμώξεις στην πεπτική οδό και δυσλειτουργίες στο συντονισμό θηλαστικών κινήσεων της αναπνοής και της κατάποσης σε βρέφη. Τέλος, χειρουργικές επεμβάσεις μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές κατάποσης.
Πως αντιμετωπίζεται η διαταραχή στη κατάποση;
Η αντιμετώπιση της δυσφαγίας απαιτεί μια ομάδα ειδικών όπως ο νευρολόγος, ο ωτορινολαρυγγολόγος, λογοθεραπευτής, ψυχολόγος, διατροφολόγος, ειδικό νοσηλευτικό προσωπικό κ.α. Τα συμπτώματα καθώς και η αντιμετώπιση ποικίλει ανάλογα με το είδος της δυσκολίας, το στάδιο που εντοπίζεται ή και ο βαθμός της.
Στόχος είναι να αποκαταστήσουμε την στοματική σίτιση, να έχουμε ασφαλής κατάποση, το παιδί να λαμβάνει επαρκή θρέψη και να δημιουργήσουμε ένα κατάλληλο περιβάλλον σίτισης για το άτομο.
Η αντιμετώπιση ενός τέτοιου προβλήματος μπορεί να αντιμετωπιστεί είτε με συντηρητικά μέτρα πχ. με θεραπευτικές τεχνικές ή χορήγηση φαρμάκων, είτε με χειρουργικά μέτρα εφόσον είναι απαραίτητο.
ΠΗΓΗ: boro.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου